پیوندهای هنری البرز با سعدی شیرازی

0
520

به بهانه‌ی روز بزرگداشت سعدی

حسین عسکری؛ البرزپژوه– آغاز ارديبهشت روز بزرگداشت شيخ مصلح‌الدين عبدالله شيرازی مشهور به سعدی شاعر و نويسنده پارسيی‌گوی نامدار ايرانی در سده هفتم هجری قمری است. بر همین مبنا، از سال ۱۳۸۱ در تقويم ايران، اول ارديبهشت (روز شروع نگارش كتاب گلستان) به جهت تجليل از اين شاعر نامدار به‌ عنوان «روز سعدی» نامگذاری شده است. سعدی بزرگ در سپهر هنری استان البرز حضوری اثرگذار دارد که در این مجال، به فرازهایی از این پیوند مهم اشاره می‌شود.

خوشنویس البرزی کتیبه های آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدي معروف به سعديه در شمال شرقي شهر شيراز و كنار باغ دلگشا قرار دارد كه محل گردهم آمدن دوستداران عرفان، فرهنگ، زبان و ادبيات فارسي است. در داخل این آرامگاه، هفت كتيبه از بوستان و گلستان به خط استاد ابراهيم بوذري هنرمند البرزی وجود دارد. استاد بوذري خوشنويس، اديب، تعزيه‌پژوه، خواننده و كارشناس رديف‌هاي آوازي موسيقي سنتي ايراني در سال ۱۲۷۵ در روستاي كرود از توابع شهرستان طالقان واقع در استان البرز زاده شده و در بهمن ۱۳۶۵ درگذشت. او که از شاگردان ميرزا محمدحسين سيفي قزويني مشهور به عمادالكُتاب به شمار می‌رود، در تاسيس انجمن خوشنويسان ايران نقش داشت.

آثار سعدی به خط شکسته خوشنویس البرزی

کلیات سعدی (کتابت شده در سال های ۱۱۸۱ و ۱۱۸۲ قمری) و بوستان سعدی (کتابت شده در سال ۱۱۸۳ قمری) از جمله آثار استاد درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس نامدار البرزی و صاحب «سبک کمال شکسته نستعلیق» است. درویش عبدالمجید در سال ۱۱۵۰ قمری در روستای مهران از توابع شهرستان طالقان زاده شده و در ۱۵ محرم ۱۱۸۵ قمری در ۳۵ سالگی درگذشته است. همه هنرشناسان، اتفاق نظر دارند که خط شکسته نستعلیق را درویش عبدالمجید به اوج کمال رسانده است. این هنرمندِ سخندان با اینکه در جوانی درگذشته، بازار همه شکسته‌نویسان پیش از خود را با خط شکسته خود درهم شکسته است. همانگونه که کمال خط نستعلیق به دست میرعماد صورت گرفت. خط شکسته را درویش عبدالمجید به اوج کمال رساند. پیکر او در آرامستان تخت فولاد اصفهان  مجاور تکیه میرفندرسکی به خاک سپرده شده است.

گلستان سعدی به خط صاحب سبک برغانی

استاد سید مرتضی حسینی برغانی (درگذشت ۱۳۰۸) مشهور به سید مرتضی برغانی یا میرخانی، خوشنویس نامدار اواخر دوره قاجار و از شاگردان ممتاز میرزا محمد رضا کلهر است. او از طریق فرزندانش استاد سید حسین میرخانی و استاد سید حسن میرخانی مشهور به سراج الکتّاب (بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران)، شیوه نستعلیق‌نویسی استاد کلهر را تا روزگار ما ادامه داده است و از این نظر، حلقه اتصال خوشنویسان معاصر به خوشنویسان دوره قاجار است. پانزده سال در هندوستان اقامت داشت و در آنجا و ایران آثاری همانند گلستان سعدی را خوشنویسی کرده است.

آثار سعدی به خط سراج الکتّاب البرزی

استاد سید حسن میرخانی خوشنویس شناخته شده البرزی، آثار بسیاری از بزرگان شعر و ادب و عرفان را کتابت کرده است از آن جمله کلیات سعدی، پندنامه سعدی و گزیده اشعار سعدی. استاد میرخانی فرزند استاد سید مرتضی حسینی برغانی، خوشنویس معاصر و از بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران است. تعلیمات آغازین را از پدر هنرمندش که شاگرد میرزا محمد رضا کلهر بود، فرا گرفت و خیلی زود در خط نستعلیق ممتاز شد تا آنجا که به سراج الکتّاب مشهور شد. او علاوه بر خوشنویسی، در شاعری هم دستی داشت و در اشعارش تخلّص به «بنده» می‌کرد. اشعارش با نام «دیوان بنده» به چاپ رسیده است.

تضمین گلچین سعدی به خط صاحبِ سبک تلفیقی

یکی از آثار استاد غلامحسین امیرخانی صاحب سبک تلفیقی در خط نستعلیق، خوشنویسی «تضمین گلچین سعدی» اثر حیدر تهرانی متخلص به معجزه است. استاد امیرخانی در سال ۱۳۱۸ در روستای تکیه ناوه از توابع شهرستان طالقان واقع در استان البرز زاده شد اما روستای شهراسر طالقان را برای اقامت ییلاقی خود برگزید. این هنرمند نامدار البرزی در سال ۱۳۴۳ مدرس انجمن خوشنویسان ایران شد و در سال ۱۳۵۳ مقام استادی این رشته را دریافت کرد. از سال ۱۳۵۸ عضویت شورای عالی انجمن و ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران را در اغلب ادوار عهده‌دار است.

گلستان سعدی به خط مدرس البرزی انجمن خوشنویسان

گلستان سعدی از جمله آثار استاد سید احمد میرخانی (متولد ۱۳۱۸) پیشکسوت و مدرس البرزی انجمن خوشنویسان ایران است. او متولد روستای تالیان از توابع شهرستان ساوجبلاغ و همچنین کاتب قرآن کریم به خط نسخ و نستعلیق است. خوشنویسی کلیات مفاتیح الجنان و دیوان حافظ از ديگر آثار او است.

گلستان سعدی با خط، مقدمه و ناشر البرزی

در اسفند ۱۳۸۹ «گلستان سعدی» براساس نسخه دکتر محمدعلی فروغی و با خط استاد امیر اصغری (فوق ممتاز و عضو البرزی انجمن خوشنویسان ایران) منتشر شده است. ناشر البرزی این مجموعه هنری ۲۰۰۰ نسخه‌ای، انتشارات رهام اندیشه است. مقدمه اسماعیل آل احمد (نویسنده و پژوهشگر البرزی) و گل و مرغ رامین مرآتی (هنرمند البرزی) از زیبایی‌های این کتاب است. خوشنویسی و انتشار دیوان حافظ با مقدمه دکتر حکمت اله ملاصالحی، رباعیات خیام، گزیده‌ای از اشعار شهریار و گزیده‌ای از قصیده‌های پروین اعتصامی از جمله آثار استاد اصغری است. قرآن نستعلیق این خوشنویس البرزی هنوز به چاپ نرسیده است.

دکتری مدیریت راهبردی دانش