ثبت گنجینه هنری البرز به نام تهران و قزوین

0
417

حسین عسکری؛ البرزپژوه- استاد غلامحسین امیرخانی خوشنویس نامدار البرزی از سوی وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی با عنوان «گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق» به شماره ۴۵ در فهرست ملی «نادره ‌کاران میراث ‌فرهنگی ناملموس» به ثبت رسید. عجیب آنکه علی ‌اصغر مونسان وزیر میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی در ۲۹ تیر ۱۳۹۹ طی نامه‌ های جداگانه ای به انوشیروان محسنی بندپی و هدایت‌الله جمالی‌پور استانداران تهران و قزوین، مراتب ثبت استاد امیرخانی به عنوان گنجینه زنده بشری را ابلاغ کرده و خطاب به آنان نوشته است: «هرگونه اقدام که موجب حفظ و احیای این میراث شود، مورد تأکید است.»
این درحالی است که نسب البرزی استاد امیرخانی بر همگان روشن است و نادیده گرفتن آن از نظر فرهنگی و هویتی بسیار ناپسند و توهین آمیز است. انتظار می رود که استاندار و مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان البرز این خطا را با جدیت تمام پیگیری و اصلاح نمایند.
استاد امیرخانی در سال ۱۳۱۸ در روستای تکیه ناوه از توابع شهرستان طالقان در استان البرز زاده شده اما روستای شهراسر طالقان را برای اقامت ییلاقی خود برگزیده است. استاد که در سال ۱۳۸۵ ریاست هیئت مدیره انجمن طالقانی ها را عهده دار بود، درباره زادگاهش نوشته است: «طالقان یکی از اقلیم های شگفت و شورانگیز ایران است… ترکیب دلپذیری از کوه و دشت، آب و رود، سپیدار و صنوبر، سرزمینی که پشت بر مَخدّه البرز زده و پا در خُنکای شوخ دریاچه خود صفا می دهد. طالقان نگارخانه آب و خاک و انسان است.»
سبک استاد امیرخانی خوشنویس نامدار البرزی در خط نستعلیق، تلفیقی از سبک های استاد میرعماد حسنی سیفی قزوینی (درگذشت ۱۰۲۴ق) خوشنویس برجسته دوره صفوی و استاد محمدرضا کلهر کرمانشاهی (درگذشت۱۳۱۰ق) خوشنویس توانای دوره قاجاریه است. حتی استاد امیرخانی خود اذعان داشته که به آثار استاد میرزا غلامرضا اصفهانی (درگذشت ۱۳۰۴ق) از شاخه های اصلی سبک میرعماد نظر داشته است. به همین جهت، سبک خوشنویسی استاد امیرخانی، «سبک تلفیقی امیرخانی» نامیده شده است.
برخی پژوهشگران در یک تقسیم بندی، دوره های سیر تکاملی سبک خوشنویسی استاد امیرخانی را این چنین بر شمرده اند: ۱. دوره آموزشی (از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۰)؛ ۲. دوره تجربه اندوزی (از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۲) پرکاری در کتابت (کتابت ده جلدی طلعت حق) و انتهای دوره دریافت گواهی نامه استادی؛ ۳. دوره کمال یافتگی (سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۸) انتهای دوره کتابت اول ترجیع بند هاتف؛ ۴. دوره خلق آثار (از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۸) انتهای دوره به بار نشستن سبک تلفیقی.
استاد امیرخانی در ۱۸ سالگی با استاد سید حسین میرخانی دیگر خوشنویس نامدار البرزی، در انجمن خوشنویسان ایران آشنا شد. او از سال ۱۳۵۸ عضویت شورای عالی انجمن و عمدتاً ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران را در اغلب ادوار بر عهده داشت.


دیگر فعالیت های فرهنگی و هنری استاد امیرخانی به این شرح است: عضو هیأت تشخیص انجمن خوشنویسان ایران، رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران از سال ۱۳۷۶، عضو هیأت داوران مسابقات جهانی خوشنویسی یاقوت در کشور ترکیه، عضو اصلی کمیسیون ملّی یونسکو در ایران، چهره برگزیده فرهنگستان هنر در سال ۱۳۸۸، عضو پیوسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، چهره ماندگار ایران در سال ۱۳۸۱، دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر کشور در سال ۱۳۷۶ از دست رئیس جمهوری وقت، حضور در بیش از صد نمایشگاه خوشنویسی فردی و گروهی در ایران و کشورهای پاکستان، ترکیه، سوریه، فرانسه، انگلستان، سوئد، آلمان، جمهوری آذربایجان، امارات متحده عربی و…
البته کم کاری نهادهای فرهنگی و هنری استان البرز در معرفی و پاسداشت مقام فرهنگی و هنری استاد امیرخانی همچنان قابل نقد است. هنوز هیچ فیلم مستند قابل قبولی درباره استاد ساخته نشده و هیچ مکان عمومی به نام او نامگذاری نشده است. حتی در زادگاه و خاستگاه او یعنی شهرستان طالقان هم یادمان و تندیسی نصب نشده است. انجمن و تشکّلی به نام و سبک هنری او راه اندازی نشده و آیین نکوداشتی در استان البرز برای استاد برگزار نشده است. از خط ماندگار و معنوی استاد در تزیین مساجد، تکایا و حسینیه ها و مصلاهای استان بهره گرفته نشده است. کتاب تاریخ خوشنویسی و خوشنویسان البرزی تالیف و منتشر نشده و موزه و گنجینه ای هم در استان البرز با هدف گردآوری و نمایش آثار استاد غلامحسین امیرخانی و دیگر خوشنویسان صاحب سبک البرزی همانند استاد درویش عبدالمجید طالقانی و استادان سید حسن و سید حسین میرخانی و دیگران راه اندازی نشده است.