ساده‌ترین پسماند پیشازمصرف برای بازیافت
هزار و یک شهر- به اطلاع علاقمندان حوزه‌ها‌ی جامعه‌شناسی مصرف، محیط زیست و پسماند می‌رساند که از این پس قرار است برخی از مدخل‌های کتاب در دست ترجمه‌ی “دایرة‌المعارف مصرف و پسماند” با ترجمه‌ی دکتر شایسته مدنی لواسانی به‌صورت سلسله مطالب شهری از این رسانه منتشر شود.
دکتر شایسته مدنی لواسانی؛ دکترای جامعه‌شناسی، مدرس دانشگاه و متخصص حوزه‌ی جامعه‌شناسی مصرف است.
نخستین مدخل، “پسماند پیش از مصرف” است که در چهار بخش منتشر خواهد شد و بخش نخست را در ادامه می‌خوانید.
نویسنده: باربارا مک‌لنان
مترجم: دکتر شایسته مدنی
عدم‌توافق بر سر تعریف پسماند پیشازمصرف نیز بسیار مهم است، چرا که بخش عمده‌ای از صنایع سبز برای تأمین تقاضای مصرف‌کنندگانی ایجاد شده است که خواستار خرید کالاهایی ساخته شده با مواد پسماند پیشازمصرف هستند. بسیاری از کشورها مانند کمیسیون فدرال تجارت۱ در امریکا برای نظارت بر مطالبات پسماند پیشازمصرف، دارای آژانس‌های دولتی هستند. البته به دلیل عوامل متعدد، تعدیل پسماند پیشازمصرف دشوار است. صنایع ملزم به برچسب زدن روی بسیاری از محصولات نیستند و اغلب ضوابط و دستورالعمل‌های روشنی برای صنایع وجود ندارد تا پیگیری کنند.
ساده‌ترین پسماند پیشازمصرف برای بازیافت را می‌توان در چند گروه اصلی در طیف وسیعی از صنایع جا داد که شامل؛ پلاستیک‌ها، چوب، پسماند گیاهی و حیوانی، منسوجات و فلزات هستند.
پلاستیک‌ها
پلاستیک‌ها از دهه‌ی ۱۹۷۰ بازیافت شده و ضایعات پلاستیک صنعتی و کارخانه‌ای به‌صورت ساچمه‌های پلاستیکی درمی‌آیند. به‌دلیل فراوانی مواد پلاستیکی، مانند بسته‌بندی پلاستیکی، بازیافت پلاستیک پیشازمصرف یکی از بیشترین بازیافت‌ها در پسماندهاست. ساچمه‌های پلاستیکی به راحتی حمل‌ونقل شده و توسط انواع مختلفی از ماشین‌های پردازش پلاستیک استفاده می‌شود. یکی از پیشرفت‌های عمده در بازیافت پلاستیک، قابلیت ادغام گریدهای مختلف پلاستیک با یکدیگر، به‌ویژه پسماند پیشازمصرف با پلاستیک بکر است.
پسماند گیاهی، حیوانی و چوب
پسماند چوب اغلب از صنایع تولید چوب، تولیدکنندگان و کاغذ و خمیر کاغذ و ساخت‌وساز به‌دست می‌آید. از پسماند چوب برای ساخت گلوله‌های سوختی، کاغذ، کامپوزیت‌های چوبی و کود گیاهی استفاده می‌شود. بیش از ۹۰ درصد خمیر کاغذ از چوب ساخته شده است.
یکی از قدیمی‌ترین اشکال پسماند پیشازمصرف، پسماند حیوانی و گیاهی مانند استخوان ماهی و لجن حوضچه‌های پرورش ماهی است که به‌عنوان کود فروخته می‌شود. صنایع غذایی و آشامیدنی هنوز هم یکی از اصلی‌ترین منابع اتلاف غذا هستند که می‌توان از پسماندشان برای محصولاتی نظیر غذای حیوانات و سوخت‌های زیستی استفاده کرد.
منسوجات
بازیافت منسوجات نیز یکی از فعالیت‌های بازیافتی قدیمی است. تقریباً ۷۵ درصد از پسماند پیشازمصرف منسوجات بازیافت شده و در کاغذ، خودرو، مبلمان، تشک و سایر صنایع استفاده می‌شود. از منسوجاتی مانند پسماند الیاف که اغلب خرد می‌شود در جهت پرکردن مواد برای عایق کردن خودرو، نوارهای لایه‌ای مصنوعی و صفحات تودوزی استفاده می‌شود.
کاغذ، مقوا و شیشه
نخستین کارخانه‌ی کاغذسازی از الیاف بازیافتی در فیلادلفیا و در سال ۱۶۹۰ آغاز به کار کرد. پسماند کاغذ و مقوای پیشازمصرف ارزشمند است چرا که هر بار کاغذ بازیافت شود، از کیفیت آن کاسته می‌شود. بیشتر کاغذهای پیشازمصرف حاصل مجلات فروش‌نرفته، کناره‌های دستگاه‌های برش و خرده کاغذ است. از قدیم، شیشه‌های شکسته در کارخانه‌ی شیشه‌سازی به شیشه بازیافتی (کولت) تبدیل شده است. از شیشه بازیافتی برای تولید کاشی‌های شیشه‌ای و خراش انداختن روی سایر مواد به‌عنوان سمباده استفاده می‌شود.
پسماند فلزی
فلزاتی مانند آلومینیوم، فولاد و طلا یکی از کارآمدترین و بیشترین مواد بازیافتی در طول تاریخ هستند چرا که می‌توان آن را ذوب کرده و مواد جدید ساخت. بازیافت آلومینیوم ۹۵ درصد از انرژی مصرف شده برای پردازش آلومینیوم جدید را ذخیره کرده و از نمونه اولیه‌ی غیرقابل تمایز است. بسیاری از رویکردهای مدیریتی رایج در قرن بیست و یکم نسبت به پسماند پیشازمصرف در وهله‌ی نخست توسط تولیدکنندگان خودرو ایجاد شده و پس‌ازآن دیگر صنایع از آن پیروی کرده‌اند.
تولید انرژی و پسماند پیشاصنعتی
پسماند تولیدشده در اثر تولید انرژی اغلب در بازیافت پیشازمصرف استفاده می‌شود؛ مانند پسماند معادن از جمله خاکستر بادی۲، فلزات نیم‌سوخته و سیلیس که در تولید بتن استفاده می‌شود. نیروگاه‌های برق، سنگ گچ تولید می‌کنند که می‌توان آن را بازیافت کرده و در تولید پنل‌های گچی بهره برد که در نتیجه موجب حفظ منابع و استفاده کمتر از معادن روباز می‌شود.
بازآفرینی
بازآفرینی۳ (تولید محصول از پسماند در حالیکه شکل اصلی آن حفظ می‌شود) اغلب با بازیافت مواد پیشازمصرف و تجارت و سرگرمی‌های کوچک ارتباط دارد. به‌دلیل افزایش علاقه به محصولات بازیافتی، شرکت‌هایی مانند تراسایکل۴، اقدام به بازیافت خلاقانه یا ساخت محصولات جدید از پسماندهای شناخته‌شده مانند فویل‌های نوشیدنی کرده و از حجم قابل‌توجهی از پسماند پیشازمصرف استفاده کرده‌اند.
آن‌ها این کار را انجام می‌دهند چرا که تقاضای روزافزون برای محصولاتشان بیش از کارایی و میزان استفاده از پسماند پیشازمصرف است. این در حالی است که شرکت‌ها شاهد ارزش افزوده در بازآفرینی غلط‌های چاپی یا به بیان دیگر پسماند غیرقابل استفاده هستند که موجب افزایش سود شده و موقعیت آن‌ها را به‌عنوان شرکت‌های سبز تغییر می‌دهد.
(۱) Federal Trade Commission
(۲) Fly ash
خاکستر بادی از استخراج گازهای خروجی کوره‌های آتش با سوخت زغال و سیلت غیر پلاستیک و ریز می‌باشد که ترکیبی متفاوت بر اساس سوخت زغال طبیعی است و خاکستر بادی جزو مصالح زائد در نیروگاه‌های حرارتی می‌باشد.
(۳) upcycling
(۴) Teracycle
