قابی تلخ از دنیای شیرین کودکی

0
264

مصطفی فراغت- مهجور و رنگ پریده، کمی هراسان. به نظر آشفته، اکسید شده مثل در ورودی ساختمانِ قدیمی، ماسیده مثلِ خنده‌های نصفه و نیمه. گویی چیزی را دیده اند که نباید، طوری خود را بین کوچکیِ دستانشان پنهان کرده‌اند که انگار می‌خواهند تمامِ خود را انکار کنند.

کودکانی بچگی‌نکرده؛ نه دوربین دیده‌اند، نه عکاس، حتی بلد نیستند به‌جای مخفی شدن، با ژستی دلبرانه، زیبایی دنیایِ خود را به تصویر بکشند. سرکوب می‌کنند، معصومیت، زیبایی و اعتمادی را که در عمر خود بویی از آن نبرده‌اند. وقتی به جای کودکی کردن، پنهان کنی، وقتی به‌جای خنده از ته دل، صورتت را مخدوش کنی، می‌شوی بزرگسالی با خلا‌های زیاد؛ زخمی، سرکوب و نادیده گرفته شده.

از تصویری می‌گویم که در آن پنج کودکِ سه تا هفت سال در منطقه سهرابیه کرج روی پله مقابل خانه قدیمی نشسته‌اند و روبه‌روی دوربینی قرار دارند که می‌خواهد لحظه‌ای از زندگی آنها را ثبت کند اما هر کدام با روشی که بلدند خود را از قابِ عکاس دور کرده‌اند و اعتراض‌شان را نشان می‌دهند.

از راست به چپ، دختری روسری مشکی با زمینه گُل سرخ و پیراهنی چندرنگ که با دو دَست، زیبایی صورتش را محصور کرده. کنار او، پسر بچه‌ای است که با بغل کردنِ کودکی دیگر که او هم رویش را به سمت دیگری بُرده، هویت خود را مخفی کرده. بغل دستِ آنها، پسری سه یا چهار ساله با موهایی طلایی و صورتی سفید که از نوع نگاه و حالتِ دست پیداست برای فرار کردن تنها اندکی زمان کم آورده و در آخر دختری که خیره به افقی دیگر، از روسری و دستِ خود، برای پنهان کردن صورتش استفاده کرده است.

امثالِ این تصاویر به ما می‌گوید مناطق حاشیه نشین و کم برخوردار بیشتر از بوستان و جدول و آسفالت و زیرگذر و روگذر، کودکانِ شاد می‌خواهد. کودکانی که به‌جای روی برگرداندن از قابِ تصویر عکاس، به جای فرار کردن از آنچه هستند و به آنها تحمیل شده، بروز دهند هر آنچه را دارند، بدون توجه به سختی‌ها و محدودیت‌ها، بی‌توجه به کاستی‌ها و نارسایی‌ها.

توجه به کمبودها و شرمگین شدن وظیفه آنهایی است که میز داشته و دارند، وظیفه تصمیم‌گیران. سهرابیه‌ها و آق‌تپه‌ها و کودکان همه دنیا باید زنده باشند و زندگی کنند، مخفی شدن وظیفه آنهایی است که باید کاری برای خوشحالی کودکان می‌کردند و نکردند، برای استاندار است، برای فرماندار است، برای اعضای شورای شهر است، و الا کودکان باید کودکی کرده و با بیرون آوردنِ زبان و نشان دادن دندان و گشاد کردن چشمانشان هر قابی در این دنیای بی‌رحم را زیباتر کنند!

تصویر: نسترن کیوان‌پور