بهزاد قندهاری – به یاد دارم کودکی، هر تعطیلات تابستانی همراه با خانواده به حومه شهر یا روستاهای اطراف زادگاهم می‌رفتیم. رودخانه‌ای زلال و گوارا داشتیم که آبش برای شستن لباس و ظرف‌ها و حتی آشامیدن استفاده می‌شد. درختان تنومند و کهنسالی اطراف روستا سایه‌بانمان بودند و هوای روستاها را پاک و خنک نگه می‌داشتند. اما حالا، آن رودخانه زلال به جویباری آلوده تبدیل شده است. درختان تنومند جای خود را به ساختمان‌های بلند داده‌اند و هوای روستا نیز دیگر آن طراوت گذشته را ندارد.
این تغییرات دردناک، نتیجه بی‌توجهی ما به محیط زیست است. ما انسان‌ها با توسعه بی‌رویه، مصرف بی‌رویه و آلودگی‌های مختلف، به خانه مشترک خود یعنی زمین، آسیب‌های جدی وارد کرده‌ایم. حالا دیگر نمی‌توانیم چشم‌هایمان را ببندیم و نسبت به این وضعیت بی‌تفاوت باشیم.
چرا فرهنگ‌سازی محیط زیستی مهم است؟
فرهنگ‌سازی محیط زیستی، به معنای ایجاد آگاهی و تغییر نگرش در افراد جامعه نسبت به محیط زیست است. وقتی افراد جامعه نسبت به محیط زیست آگاه شوند، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به آن خواهند کرد و برای حفاظت از آن تلاش خواهند کرد. فرهنگ‌سازی می‌تواند به ما کمک کند تا:
مصرف‌گرایی را کاهش دهیم: با آگاهی از تأثیرات مصرف بی‌رویه بر محیط زیست، می‌توانیم در مصرف منابع طبیعی صرفه‌جویی کنیم و از خرید کالاهای غیرضروری خودداری کنیم.
آلودگی را کاهش دهیم: با تفکیک زباله، کاهش استفاده از پلاستیک، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و… می‌توانیم به کاهش آلودگی هوا، آب و خاک کمک کنیم.
از تنوع زیستی حفاظت کنیم: با شناخت اهمیت تنوع زیستی و نقش حیوانات و گیاهان در اکوسیستم، می‌توانیم از آن‌ها حفاظت کنیم و از تخریب زیستگاه‌های طبیعی جلوگیری کنیم.
به نسل‌های آینده مسئول باشیم: با حفاظت از محیط زیست، آینده‌ای بهتر را برای نسل‌های آینده تضمین می‌کنیم.
چگونه می‌توانیم فرهنگ‌سازی محیط زیستی را گسترش دهیم؟
فرهنگ‌سازی محیط زیستی، نیازمند تلاش همه جانبه است. هر یک از ما می‌توانیم با انجام کارهای کوچک، نقش مهمی در این زمینه ایفا کنیم. برخی از راهکارهای موثر برای فرهنگ‌سازی عبارتند از:
آموزش و پرورش: گنجاندن مباحث محیط زیستی در برنامه‌های درسی مدارس، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای عموم مردم.
استفاده از رسانه‌ها: بهره‌گیری از رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی مردم در مورد مسائل محیط زیستی.
برگزاری کمپین‌ها و جشنواره‌ها: طراحی و اجرای کمپین‌های هدفمند و برگزاری جشنواره‌های محیط زیستی برای جلب مشارکت مردم و تشویق آن‌ها به انجام فعالیت‌های زیست‌محیطی.
حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد: همکاری با سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه محیط زیست و تقویت فعالیت‌های آن‌ها.
تغییر قوانین و مقررات: اصلاح قوانین و مقررات موجود و تصویب قوانین جدید با هدف تشویق رفتارهای سازگار با محیط زیست و برخورد با تخلفات زیست‌محیطی.
حفاظت از محیط زیست، مسئولیت همه ماست. با فرهنگ‌سازی و تغییر سبک زندگی خود، می‌توانیم به نسل‌های آینده، محیط زیستی سالم و پایدار به ارث بگذاریم. بیایید با هم دست به دست هم دهیم تا زمینمان را به خانه‌ای بهتر برای خود و آیندگان تبدیل کنیم.
