هزار و یک شهر به نقل از بی‌بی‌سی- میلادی گرمترین سالِ جهان از زمان شروع ثبت رکوردهای آب و هوایی بود و بر حسب تصادف نبوده که زمین در آن سال پدیده اقلیمی «اِل نینو» را تجربه می‌کرد؛ پدیده‌ای که حالا بعد از هشت سال دوباره نشانه‌های آن ظاهر شده است.
«نوسان جنوبی – ال نینو» (انسو) قوی‌ترین پدیده اقلیمی زمین است که پیامدهای قابل توجهی در سراسر جهان دارد. این در واقع نوسانی میان دو پدیده «لا نینا» و «ال نینو» است.
هواشناسان اخیرا اعلام کردند دوره «لا نینا» که باعث تلاطم در سیستم‌های آب و هوایی در سراسر جهان می‌شود، پایان یافته است.
لا نینا (لا نینیا) تا حدودی مسئول بارندگی‌های بی‌سابقه در استرالیا، توفان‌های شدید استوایی در اطراف جهان و خشکسالی شدید در شرق آفریقا بوده است.
این پدیده که با خنک شدن اقیانوس آرام همراه است بعد از سه سال پایان می‌یافت. وقوع سه سال پیاپی لا نینا، یک پدیده نادر است که به گفته کارشناسان سازمان ملل از سال ۱۹۵۰ تاکنون سابقه نداشته است.
حالا پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آینده ال نینو شکل بگیرد که آن هم باعث تغییر چشمگیر در الگوهای آب و هوایی می‌شود.
در این پدیده اقلیمی، بادهایی که معمولا آب‌های گرم اقیانوس آرام را به غرب سوق می‌دهند، ضعیف می‌شوند. این شرایط، امکان حرکت آب گرم به سوی شرق و پراکنده شدن آن در بخش وسیعی از اقیانوس را فراهم می‌کند. به این ترتیب رطوبت هوا در این بخش‌ها بیشتر می‌شود که چرخه‌های معمول جوی در اطراف جهان را تغییر می‌دهد.
برای مثال ال نینو معمولا از شمار توفندها (هاریکین) در اقیانوس اطلس کم می‌کند.
اقلیم‌شناسان اکنون می‌گویند که احتمال شکل‌گیری یک ال نینو تا پایان سال جاری میلادی و ماه‌های نخست سال آینده ۹۰ درصد است.
به خصوص هشدار داده می‌شود که این ال نینو می‌تواند قوی‌تر از معمول باشد.
* آثار گرمایشی
اقلیم‌شناسان به تازگی پیش‌بینی کرده‌اند که زمین برای اولین بار در پنج سال آینده از نظر افزایش دما از یک مرز مهم خواهد گذشت.
به گفته آنها، ۶۶ درصد احتمال دارد میزان گرمایش از حالا تا سال ۲۰۲۷ از ۱.۵ درجه سانتیگراد عبور کند.
این نه فقط به دلیل ادامه روند تصاعد گازهای گلخانه‌ای بر اثر فعالیت‌های انسانی بلکه همچنین به دلیل احتمال وقوع ال نینو است.
در واقع پدیده لا نینا در سه سال گذشته آثار گرمایش را تخفیف داده بود و حالا اگر ال نینو از راه برسد، آن را تشدید خواهد کرد.
افزایش دما به نوبه خود احتمال وقوع رویدادهای شدید آب و هوایی مثل بارندگی های سیل آسا را افزایش خواهد داد.
هرچند ال نینو ناشی از تغییر اقلیم نیست اما برخی دانشمندان معتقدند که گرمایش زمین بر اثر فعالیت‌های انسانی احتمالا آثار آن را شدیدتر و فراوان‌تر کرده است.
سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل، «فائو» در گزارشی می‌گوید که ال نینو می‌تواند خطرات زیادی برای امنیت غذایی جهان داشته باشد که در پی مشکلاتی است که لا نینا پدید آورده است.
این سازمان در گزارشش می‌گوید که وقوع لا نینا در سال‌های اخیر به خصوص برای شرق آفریقا ویرانگر بوده به طوری که برای چند فصل پیاپی به محصولات کشاورزی صدمه زیادی وارد کرده و باعث گرسنگی گسترده در نیمه اول ۲۰۲۲ در سومالی شده است.
فائو با اشاره به این که الگوهای بارندگی در دوران ال نینو معمولا برعکس لا نیناست می‌گوید: برای مثال در شرق آفریقا و کشورهای آسیایی خاور نزدیک، شرایط معمولا پرباران‌تر می‌شود. در مقابل آب و هوای عمدتا خشک‌تر در غرب و جنوب آفریقا، هند، جنوب شرقی آسیا، استرالیا، نواحی شمالی آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی شکل می‌گیرد.
* تبعات اقتصادی و بهداشتی
اخیرا در مطالعه‌ای در کالج «دارتموت» در ایالت «نیوهمپشر» تخمین زده شد که شروع ال نینو از سال ۲۰۲۳ ممکن است در پنج سال بعد، باعث هزینه‌ای ۳.۴ تریلیون دلاری برای اقتصاد جهان شود.
این گزارش می‌گوید که در پی دو رویداد قوی ال نینو در سال های ۱۹۸۲-۸۳ و ۱۹۹۷-۹۸ میلادی، تولید ناخالص ملی آمریکا ظرف پنج سالِ بعد، سه درصد کاهش یافته است.
اگر رویدادی مشابه اتفاق بیافتد، هزینه آن برای اقتصاد آمریکا ۶۹۹ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
با این حال این کارشناسان می‌گویند باید توجه داشت که کشورهای ساحلی در مناطق حاره ای مثل پرو و اندونزی کاهشی ۱۰ درصدی در تولید ناخالص ملی بر اثر همان پدیده ال نینو را تجربه کردند.
این محققان پیش‌بینی می‌کنند که با افزایش فراوانی و قوت ال نینو بر اثر تغییر اقلیم، زیان آن برای اقتصاد جهان در قرن جاری ۸۴ تریلیون دلار خواهد بود.
سیل و رانش زمین که در بیشتر مناطق برای آن بیمه‌ای وجود ندارد از دلایل این نوع هزینه‌هاست. همچنین بخش کشاورزی بر اثر سیل یا خشکسالی آسیب می‌بیند.
این تغییر در الگوهای آب و هوایی همچنین می‌تواند مشکلات دیگری ایجاد کند.
بیماری‌های واگیردار در برخی مناطق شایع تر می‌شود که به دلیل رشد جمعیت حشرات ناقل بیماری‌هاست.
یک مطالعه در مورد ال نینوی ۲۰۱۵-۲۰۱۶ دریافت که موارد شیوع بیماری از ۲.۵ تا ۲۸ درصد شدیدتر از معمول بود. برای مثال موارد ابتلا به ویروس «نیل غربی» که پشه ناقل آن است در کالیفرنیا افزایش یافته است.
از سوی دیگر در جریان ال نینو، حرارت و رطوبت زیادی از مناطق حاره‌ای به سوی قطب‌ها حرکت می‌کند که همان چیزی است که دانشمندان به آن اثر گلخانه‌ای می‌گویند.
براساس مطالعه اخیر دانشگاه «اِگزِتِر» انگلیس، محدود کردن میزان افزایش دما به ۱.۵ درجه می‌تواند میلیاردها نفر را از قرار گرفتن در معرض دمای خطرناک نجات دهد.
