چند پرسش از مسئولان در خصوص پروژه BRT  کرج

0
117

محسن مرادی؛ پژوهشگر مدیریت شهری – شهرها در دنیا، فرایندهای متعددی را طی کرده‌اند تا در سلسه مراتب شهری قرار گیرند. امروزه بسیاری از شهرها از مرحله متروپلیسی به مگاپلیسی رسیده‌اند و تجارب فراوانی را کسب کرده‌اند.

از جمله تجارب شهرها موضوع از هم‌گسیختگی است که از ویژگی‌های آن می توان فقدان سرزندگی شهری، بزرگ شدن ناهنجار و بدون برنامه و ارگانیک را نام برد. یعنی طرح‌های توسعه شهری ناکارآمد و بی‌فایده بوده‌اند و فاصله زیاد محل کار و زندگی و تحمیل سفرهای طولانی روزانه باعث شده سرزندگی شهری و شادابی و نشاط بسیار کم شود.

 امروز مردمان شهرها کمتر از بقالی محل خرید می‌کنند. بازارهای محلی کم رونق شده، احساس تعلق خاطر کم و پیاده‌روی معنی ندارد. در خیابان‌ها و کوچه‌ها خاطرات تجدید نمی‌شود و همه‌چیز درتسلط خودرو است. راه‌های بزرگ طبیعت شهرها را چند پاره کرده، پیچیدگی فعالیت‌ها و رفتارها در کلانشهرها به صورت مستمر رو به فزونی است و همواره مشکلات جدیدی را پیش روی مدیران شهری قرار می‌دهد و پدیده دو قطبی شدن شهرها را تشدید می‌کند. همواره شکاف بین شمال و جنوب شهر بیشتر می‌شود.

 اجرای پروژه BRT علاوه بر تسهیلگری در آمد و شد های شهری نقش مهمی در ایجاد عدالت شهری و جریان یافتن زندگی روزمره دارد و بستری است برای تجارب متنوع و به یاد ماندنی در شهرها. هر چند به ظاهر محدودیت‌هایی در تردد دارد، لکن در اصل و به شرط اجرای صحیح اجزای شبکه بسیار وسیع خدمات یکپارچگی و تنوع و سرزندگی را بوجود می‌آورد و  از سالخوردگی شبکه راه‌ها جلوگیری می‌کند.

 همان‌طور که عناصر شهری به جای تفرقه به اختلاط نیاز دارند معابر و مراکز شهرها نیز درجهت منافع افراد نیستند بلکه مصلحت اجتماعی را باید رعایت کنند.

 BRT خیابان‌های شهر را دموکراتیک و سرزنده و نگه می‌دارد، نقش عظیمی در اقتصاد شهری و بوم‌شناختی و هویت شهری دارد، خیابان‌های زشت و شلوغ را دوست‌داشتنی و محل تجدید خاطرات می‌کند، مراکز بی‌خاصیت شهری را تبدیل به عناصر موثر در اقتصاد شهری می‌نماید و اصولا هویت جدیدی به شهر می‌دهد.

 به طور خلاصه اجرای صحیح BRT مجموعه کاملی از تسهیلات، خدمات، مطلوبیت‌های اجتماعی و اقتصادی می‌تواند به همراه داشته باشد. به شرط آن که عناصر اصلی ساختار این سیستم حمل و نقلی از جمله مسیر صحیح و اثرگذار حرکت ایستگاه‌ها و مراکز توقف و جابه‌جایی صحیح اتوبوس‌ها، نحوه برداشت کرایه و میزان آن، سرویس‌های خدماتی و یکپارچگی‌های آن‌ها به طور جامع و صحیح طراحی و اجرا شده باشد.

 در این صورت علاوه بر نتایج مطلوب برشمرده در فوق نقش به‌سزایی در کاهش آلودگی حمل و نقل و رفاه و ایجاد حس تعلق شهروندان خواهد داشت.

با تاکید بر ضرورت‌های پیش گفته به نظر می‌رسد مسئولان شهری کرج پروژه جامع ویکپارچه سیستم BRT را فازبندی کرده‌اند و قرار است هر دلیل در مراحل چندگانه مورد بهره‌برداری قرار گیرد که در این صورت لازم است:

  1. اطلاع دقیق زمانبندی پروژه به اطلاع عموم برسد.
  2. اجرای پروژه در کلانشهر دیگری چون کرج با توجه به بافت و ساخت شهرسازی و نحوه تجمیع مراکز شهری با توجه به هویت شهرهایی مثل مهرشهر، گوهردشت و کرج در گذشته و سرانه‌های شهری فعلی و شکل‌گیری و استقرار مراکز خدماتی در سال‌های دور گذشته به صورت مرحله‌بندی کاری است بسیار سخت که ضرورت دارد که لااقل نتایج مطالعات مبدا و مقصد انگیزه سفرهای شهری که البته به هنگام باشد جهت اطلاع شهروندان منتشر گردد.
  3. یکی از ضرورت‌های BRT کرج با توجه به ساختار شبکه راه‌ها به کارگیری تعداد کافی اتوبوس و اعمال سر فاصله مناسب در هر یک از خطوط با توجه به مطالعات و مستندات موجود و آینده‌نگری لازم است.
  4. ایجاد ایمنی تردد شهروندان از نکات مهم پروژه است که به نظر نمی‌رسد نصب علائم و هشداردهنده‌های کافی امری باشد که بتواند به صورت مرحله‌بندی به اجرا در آید.
  5. با توجه به پیشبرد هم زمان سیستم حمل و نقل زمینی و BRT به نظر می‌رسد که مدیریت شهری کرج مطالعات هزینه فایده نحوه تخصیص اعتبارات دو پروژه جهت اطلاع شهروندان منتشر نماید.