سهم آیندگان را هم مصرف کرده‌ایم!
نسترن کیوان‌پور
اپیزود اول- سال گذشته در یک دوره دانشگاهی شرکت می‌کردم که هر جلسه یک فیلم مستند را برایمان نمایش می‌دادند. بعدش باید راجع به آن فکر می‌کردیم و بحث و گفت‌وگو. یکی از مستندها به وضوح در خاطرم مانده با این عنوان: “آب آزرده”. ماجرا از این قرار بود که در یک روستا روزی چند بار آب بدون برنامه قطع می‌شد و همان چند ساعتی هم که مردم آب داشتند، کیفیت این‌قدر بد بود که باید یک پروسه طولانی برای تصفیه‌ی خانگی آن طی می‌کردند.
دیدن سختی و زحمتی که مردم آن روستا برای تأمین اولین و طبیعی‌ترین حق شهروندی خود متحمل می‌شدند، واقعا دردناک بود. اینکه باید حساب قطره قطره‌ی آبی را که می‌نوشیدند، برای حمام، شستن ظروف و سایر کارهایشان استفاده می‌کردند، به دقت نگه می‌داشتند.
هفته‌ی صرفهجویی مصرف آب از امروز؛ اول تیرماه شروع شده است و به نظرم شعارهای کلیشه‌ای و تکراری برای بهینه‌سازی مصرف آب کافی است. شعارهایی که وقتی از گرمای شهر به خانه پناه می‌بریم، رنگ می‌بازند.
آن مستند را مطرح کردم که بگویم فرهنگ‌سازی گاهی اوقات باید بی‌رحمانه و قاطعانه باشد؛ باید بگویی اوضاع چه‌قدر وخیم است و بحران آب یک شوخی نیست!
اپیزود دوم- صبح امروز به بهانه‌ی اولین روز از هفته‌ی صرفهجویی در مصرف آب، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز یک نشست خبری برگزار کرد.
داوود نجفیان به مصرف سهم آیندگان از منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت که سالانه ۱۱ میلیارد متر مکعب بیلان منفی مصرف آب در کشورمان گزارش شده است و این وضعیت بسیار ناراحت‌کننده است. یعنی نه‌تنها از سهم کنونی بیشتر مصرف کرده‌ایم بلکه به منابع تجدیدناپذیر نسل‌های آتی نیز تجاوز کرده‌ایم.
به گفته‌ی او سرانه‌ی مصرف آب در کشورهای توسعه یافته ۷۰ لیتر در شبانه‌روز است اما این آمار در ایران به ۲۵۰ لیتر می‌رسد. نکته اینجاست که در برخی از روستاهای کشور نیز بیش از ۴۰۰ لیتر در شبانه‌روز، آب مصرف می‌شود.
نکته‌ی ترسناک اینجاست که ایران از نظر مصرف آب در جهان رتبه‌ی اول را دارد و اگر ۲۰ سال مانند سه سال گذشته بارش داشته باشیم، باز هم به سختی می‌توانیم کسری آبخوان‌ها را جبران کنیم.
نجفیان ادامه داد: «با کاهش ۳۸ درصدی بارش در البرز طی سال جاری، سد کرج حدود ۱۷۶ میلیون متر مکعب آب ذخیره دارد که این عدد در مدت مشابه سال پیش، ۱۷۸ میلیون متر مکعب بوده است. هم‌چنین سد طالقان با ۲۹۱ میلیون متر مکعب ذخیره آب، ۳۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش ذخیره‌ی آب را تجربه می‌کند.»
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در بخشی دیگر از سخنان خود به اختصاص سهمیه‌ی ۵۵ میلیون متر مکعبی آب از سدهای کرج و طالقان به البرز طی سال گذشته اشاره کرد و گفت که با استفاده از ظرفیت‌های موجود تاکنون ۱۵ میلیون مترمکعب از این میزان جذب شده است.
اپیزود سوم- بسیاری از کشورهای جهان، فرهنگ‌سازی مصرف بهینه‌ی آب را در دستور کارشان قرار داده‌اند؛ از روش‌های نوین کشاورزی گرفته تا آموزش از مدارس و خانواده‌ها یا بیلبوردهای خلاقانه در نقاط گره‌گاهی و پرتردد شهر.
یکی از جالب‌ترین تبلیغات، بیلبوردهای خلاقانه‌ای است که شرکت تبلیغاتی sukle، در شهر دنور به نمایش گذاشته و کمپین‌هایی برای ترغیب شهروندان به مصرف کمتر آب ر‌اه‌اندازی کرده است. همین کمپین‌های تبلیغاتی سبب شده پس از یک سال، ۲۱ درصد مصرف آب کاهش پیدا کند.
تبلیغات این شرکت بر پایه‌ی اطلاعات و آمار دقیق و به‌روز است و نهادهای مربوط با موضوع آب نیز به خوبی با این شرکت همکاری داشته است.
ایران هم نیازمند تبلیغات خلاقانه‌تر و ایجاد کمپین‌های ترغیب‌کننده‌تری است. آن هم در کنار اقداماتی که در خصوص نصب کنتورهای هوشمند، جلوگیری از کشت تابستانه و مواردی از این دست انجام می‌شود. چرا که اگر فرهنگ‌سازی درون خانواده‌ها وجود نداشته باشد، این اقدامات هم موثر نخواهند بود.
