محسن مرادی؛ پژوهشگر مدیریت شهری – شهرها در دنیا، فرایندهای متعددی را طی کرده‌اند تا در سلسه مراتب شهری قرار گیرند. امروزه بسیاری از شهرها از مرحله متروپلیسی به مگاپلیسی رسیده‌اند و تجارب فراوانی را کسب کرده‌اند.
از جمله تجارب شهرها موضوع از هم‌گسیختگی است که از ویژگی‌های آن می توان فقدان سرزندگی شهری، بزرگ شدن ناهنجار و بدون برنامه و ارگانیک را نام برد. یعنی طرح‌های توسعه شهری ناکارآمد و بی‌فایده بوده‌اند و فاصله زیاد محل کار و زندگی و تحمیل سفرهای طولانی روزانه باعث شده سرزندگی شهری و شادابی و نشاط بسیار کم شود.
امروز مردمان شهرها کمتر از بقالی محل خرید می‌کنند. بازارهای محلی کم رونق شده، احساس تعلق خاطر کم و پیاده‌روی معنی ندارد. در خیابان‌ها و کوچه‌ها خاطرات تجدید نمی‌شود و همه‌چیز درتسلط خودرو است. راه‌های بزرگ طبیعت شهرها را چند پاره کرده، پیچیدگی فعالیت‌ها و رفتارها در کلانشهرها به صورت مستمر رو به فزونی است و همواره مشکلات جدیدی را پیش روی مدیران شهری قرار می‌دهد و پدیده دو قطبی شدن شهرها را تشدید می‌کند. همواره شکاف بین شمال و جنوب شهر بیشتر می‌شود.
اجرای پروژه BRT علاوه بر تسهیلگری در آمد و شد های شهری نقش مهمی در ایجاد عدالت شهری و جریان یافتن زندگی روزمره دارد و بستری است برای تجارب متنوع و به یاد ماندنی در شهرها. هر چند به ظاهر محدودیت‌هایی در تردد دارد، لکن در اصل و به شرط اجرای صحیح اجزای شبکه بسیار وسیع خدمات یکپارچگی و تنوع و سرزندگی را بوجود می‌آورد و از سالخوردگی شبکه راه‌ها جلوگیری می‌کند.
همان‌طور که عناصر شهری به جای تفرقه به اختلاط نیاز دارند معابر و مراکز شهرها نیز درجهت منافع افراد نیستند بلکه مصلحت اجتماعی را باید رعایت کنند.
BRT خیابان‌های شهر را دموکراتیک و سرزنده و نگه می‌دارد، نقش عظیمی در اقتصاد شهری و بوم‌شناختی و هویت شهری دارد، خیابان‌های زشت و شلوغ را دوست‌داشتنی و محل تجدید خاطرات می‌کند، مراکز بی‌خاصیت شهری را تبدیل به عناصر موثر در اقتصاد شهری می‌نماید و اصولا هویت جدیدی به شهر می‌دهد.
به طور خلاصه اجرای صحیح BRT مجموعه کاملی از تسهیلات، خدمات، مطلوبیت‌های اجتماعی و اقتصادی می‌تواند به همراه داشته باشد. به شرط آن که عناصر اصلی ساختار این سیستم حمل و نقلی از جمله مسیر صحیح و اثرگذار حرکت ایستگاه‌ها و مراکز توقف و جابه‌جایی صحیح اتوبوس‌ها، نحوه برداشت کرایه و میزان آن، سرویس‌های خدماتی و یکپارچگی‌های آن‌ها به طور جامع و صحیح طراحی و اجرا شده باشد.
در این صورت علاوه بر نتایج مطلوب برشمرده در فوق نقش به‌سزایی در کاهش آلودگی حمل و نقل و رفاه و ایجاد حس تعلق شهروندان خواهد داشت.
با تاکید بر ضرورت‌های پیش گفته به نظر می‌رسد مسئولان شهری کرج پروژه جامع ویکپارچه سیستم BRT را فازبندی کرده‌اند و قرار است هر دلیل در مراحل چندگانه مورد بهره‌برداری قرار گیرد که در این صورت لازم است:
- اطلاع دقیق زمانبندی پروژه به اطلاع عموم برسد.
- اجرای پروژه در کلانشهر دیگری چون کرج با توجه به بافت و ساخت شهرسازی و نحوه تجمیع مراکز شهری با توجه به هویت شهرهایی مثل مهرشهر، گوهردشت و کرج در گذشته و سرانه‌های شهری فعلی و شکل‌گیری و استقرار مراکز خدماتی در سال‌های دور گذشته به صورت مرحله‌بندی کاری است بسیار سخت که ضرورت دارد که لااقل نتایج مطالعات مبدا و مقصد انگیزه سفرهای شهری که البته به هنگام باشد جهت اطلاع شهروندان منتشر گردد.
- یکی از ضرورت‌های BRT کرج با توجه به ساختار شبکه راه‌ها به کارگیری تعداد کافی اتوبوس و اعمال سر فاصله مناسب در هر یک از خطوط با توجه به مطالعات و مستندات موجود و آینده‌نگری لازم است.
- ایجاد ایمنی تردد شهروندان از نکات مهم پروژه است که به نظر نمی‌رسد نصب علائم و هشداردهنده‌های کافی امری باشد که بتواند به صورت مرحله‌بندی به اجرا در آید.
- با توجه به پیشبرد هم زمان سیستم حمل و نقل زمینی و BRT به نظر می‌رسد که مدیریت شهری کرج مطالعات هزینه فایده نحوه تخصیص اعتبارات دو پروژه جهت اطلاع شهروندان منتشر نماید.
