طرحی را اجرا کنید که مطالبه مردم باشد
نسترن کیوانپور– حاج نصرت ترابی به گفتهی اهالیِ حسینآباد، تاریخِ زندهی این محله است. او بیش از ۸۰ سال سن دارد و در قدیم یکی از کشتیگیرانِ معروف کرج بوده است.
حاج نصرت زحمات بسیاری برای حسینآباد کشیده است و احترامِ اهالی به او از خلال گفتههایشان مشخص است.
از محلاتِ بسیاری در کرج بازدید کردهام اما حسینآباد یک ویژگیِ بسیار خاص دارد؛ پیوندِ عمیقِ اهالی با یکدیگر که یکی از مهمترین مولفههای افزایشِ مطالبهگری، افزایش مشارکت در رتق و فتق امور محله و ارتقای کیفیت زندگی برای ساکنان است.
حسینآبادیها یک رسمِ خوب دارند و آن دیدارهای دورهای با بزرگان و معتمدانِ محله است که البته به دلیلِ اوضاعی که کرونا برای همه پدید آورده، این بازدیدها کاهش یافته است.
از وقتی با دفتر تسهیلگری حسینآباد ارتباط گرفتهام، جلسهای نیست که نامِ حاج نصرت را در آن نشنوم.
تنها سه ماه از آغازِ فعالیتِ دفتر خدمات توسعه و بهسازی محلهی حسینآباد میگذرد، اما به خوبی شبکهی معتمدان و بزرگان محله را شناسایی کردهاند تا در شناخت وضع موجود و ارائهی راهکار برای رفع مشکلات و معضلات محله از نقطه نظرات آنها نیز بهرهمند شوند. هماهنگی دیدار با حاج نصرت نیز به پیشنهاد و همت آنها انجام شد.
هرچند حسینآباد نسبت به محلهی همجوارش؛ مهرشهر از امکانات بسیار کمتری برخوردار است و گلایهها در خصوصِ تبعیض در خدماترسانی بسیار زیاد، اما همگونی و هماهنگیِ اهالی، آنها را یک گام از محلاتِ دیگر پیش میراند.
حاج نصرت برخلافِ سن و سالش، سرِ حال و قبراق است و با خوشرویی برایمان از قدمت محله و خاطراتِ قدیمش تعریف میکند.
فرهاد ترابی؛ یکی از برادران حاج نصرت هم که در حالِ تهیهی تاریخچهی کوتاهی از محله است، در تکمیل توضیحات حاج نصرت میگوید: «وجه تسمیهی این محله در دست نیست اما برخی معتقدند حسینآباد، از نام شخصی به اسم گلحسین که مالک یک قلعه در منطقه بوده، اقتباس شده.»
به گفتهی اهالی و اسناد جسته و گریختهای که موجود است، تخمین زده میشود که پیشینهی حسینآباد به حدود ۲۰۰ سال پیش باز میگردد.
شیخ فرهاد ترابی میگوید که با مهاجرت طوایف مختلف از سایر نقاط کشور که عموما نیز آذریزبان بودهاند، این منطقه به صورت یک جامعهی روستایی هویت پیدا میکند. اما پیش از آن دشت حاصلخیزی بوده که چهار قلعه پیرامونش وجود داشته است؛ قلعهی گلحسین، قلعهی مهری، قلعهی نعیم و قلعهی آقتپه.
به گفتهی او، اوایل دههی چهل خورشیدی، پیش از تقسیم اراضی، باغات فراوانی در حومهی منطقهی مسکونی قدیمی احداث و آب و هوای مطبوع منطقه را دگرگون میکند. با اجرای قانون اصلاحات ارضی و واگذاری زمینها به کشاورزان منطقه نیز در سال ۱۳۴۱، برخی مهاجرتها از مناطق دیگر کرج به این منطقه صورت میگیرد و بر وسعت مناطق مسکونی و جمعیت آن می افزاید.
پیوند بالای اجتماعی میان اهالی حسینآباد
روابط و تعاملات در شبکههای اجتماعی، از مهمترین مولفههایی است که سرمایهی اجتماعی را شکل میدهد چرا که افراد به واسطهی این ارتباطات، اهداف خود را بهتر و منسجمتر پیگیری خواهند کرد. به عبارتی دیگر، زمانی که گروهی از افراد ارزشهای مشترکی داشته باشند، سطحِ مطالبهگریِ آنان نیز در پیِ آن، ارتقا خواهد یافت و احتمالِ دستیابی به هدفی خاص نیز برایشان بیشتر خواهد شد.
“رابرت دیزت” در مقالهی “تخمین تاثیرات واحد همسایگی در علوم اجتماعی” که در سال ۲۰۰۲ منتشر شده است، محله را بزرگترین و در عین حال صمیمیترین گروه اجتماعی در جامعهی شهری تعریف میکند که بافتی تاثیرگذار بر رفتار انسانی است.
این توضیحات را گفتم که به این نکته برسم؛ درست است که بافت حسینآباد بسیار متراکم و در برخی کوچهها بسیار ریزدانه است و شاید از نظر امکانات و خدمات مشکلات بسیاری داشته باشد اما از منظرِ برخورداری از سرمایههای اجتماعی و پیوند همگونِ اهالی با یکدیگر، شرایط بسیار خوبی را تجربه میکند.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تاکید کرد؛
ضرورت ارزیابی اثرات اجتماعی طرحها در فرایند تهیه
در دیدار با حاج نصرت، چند نفر از اهالی هم حضور داشتند و به این دلیل که احد رسولی؛ رئیس کمیسیون معماری، شهرسازی و بافتهای فرسودهی شورای شهر کرج نیز همراهمان بود، دو خواستهی مهم خود را که طی این سالها مدام در حال پیگیری بودهاند مطرح کردند.
پل سوم خرداد به گفتهی اهالی، در ضلع شرقی محله یک دیوار کشیده و ارتباطش را با محلات همجوار قطع کرده است. طرحِ این پل در زمان طراحی که حدود ۱۵ سال از آن میگذرد، به اهالی ارائه شده بود اما پس از اجرا، رمپ ورودی به حسینآباد در آن وجود نداشت. اهالی حسینآباد در همان زمان نیز این موضوع را از طریقِ نهادهای مربوطه پیگیری کردند که متاسفانه تاکنون نتیجهای در پی نداشته است.
مطالبهی دوم حسینآبادیها، تعریض خیابان اصلی حسینآباد است که اهالی نیز بارها به شهرداری اعلام آمادگی کردهاند که در عقبنشینی ساختمانها و مغازههایشان همکاریِ کامل خواهند داشت. متاسفانه پس از اجرای ناقصِ پل سوم خرداد و به دلیل عرضِ نامناسب و متغیرِ خیابان اصلی حسینآباد، این معبر با ترافیک بسیار بالایی روبهروست که امان اهالی را بُریده است.
احد رسولی؛ رئیس کمیسیون معماری، شهرسازی و بافتهای فرسودهی شورای شهر کرج نیز در این بازدید و پس از استماع مطالبات اهالی با بیان اینکه کلید موفقیت طرحهای شهری، توجه به مطالبات مردم و رایزنی با آنهاست گفت: تاثیرات اجتماعی طرحها باید هنگام تهیه و پیش از اجرا حتما لحاظ شود تا شاهد چنین مشکلاتی نباشیم. متاسفانه به دلیل نادیده گرفتنِ مردم در روند تهیهی طرحها، این قبیل مشکلات را بسیار در محلات کرج مشاهده میکنیم.
به گفتهی رسولی، بنا شد این موضوع از طریق دفتر تسهیلگری حسینآباد و شهرداری منطقه پیگیری شود که اگر بودجهای برای رفع این مشکل وجود ندارد، در بودجهی سال آتی به صورت اسمی، حتما لحاظ شود. همچنین آسیبشناسیِ اجرای ناقصِ پل سوم خرداد نیز در قالب مستندات به شورای شهر کرج ارائه شود.
مهدی سپهری راد؛ مدیر، زینب زنگنه؛ تسهیلگر اجتماعی و فرشته غلامی؛ شهرساز دفتر خدمات توسعه و بهسازی محلهی حسینآباد، داود بیگدلی، مشاور کمیسیون شهرسازی، حسین صابری؛ مشاور رئیس شورای شهر در امور معتمدان و محلات، علی برقراری؛ مشاور اجتماعی رئیس شورا، و علی کیا؛ مسئول کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر کرج نیز در این دیدار حضور داشتند.
در پایان دیدار با اهدای یک لوح از سوی شورای شهر کرج از زحمات حاج نصرت ترابی تقدیر به عمل آمد.
