۹۰ درصد زباله‌ها در البرز دفن می‌شود
شیما عبدالله‌خانی– روزانه ۱۵۰۰ تن زباله در البرز وارد مرکز دفن پسماندهای حلقه‌دره می‌شود و سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برای مدیریت پسماند در شهرداری کرج هزینه می‌شود و به دلیل اینکه تاکنون برنامه‌ای اصولی برای تفکیک و بازیافت زباله‌ها صورت نگرفته عملا در این بخش توفیق چندانی حاصل نشده است.
آنچه که از مضمون اقتصاد مقاومتی برمی‌آید، استفاده بهینه از تمام امکانات و ظرفیت‌هایی است که می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش درآمد در بخش‌های مختلف بیانجامد. زباله یکی از ظرفیت‌های خوب درآمدزایی و استفاده بهینه از تهدیدی است که می‌تواند به یک فرصت بدل شود.
بازیافت پسماندها علاوه بر اینکه خطرات محیط زیستی دفن زباله را کاهش می‌دهد، می‌تواند آورده اقتصادی برای شهر داشته باشد. در البرز روزانه ۱۵۰۰ تن زباله وارد مرکز دفن پسماندهای حلقه دره می‌شود و سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برای مدیریت پسماندها در شهرداری کرج هزینه می‌شود و به دلیل اینکه تاکنون برنامه‌ای اصولی برای تفکیک و بازیافت زباله‌ها صورت نگرفته عملا در این بخش توفیق چندانی حاصل نشده است.
از طرفی این نبود برنامه و نظارت باعث شده فرصت‌طلبانی که به صورت غیر مجاز با استفاده از کودکان کار و اتباع بیگانه به تفکیک زباله‌های قابل بازیافت از سطل های زباله اقدام می‌کنند، بیشترین نفع را از زباله‌های قابل بازیافت شهر برده و سالیانه قریب به ۱۰۰ میلیارد تومان سود ببرند، در حالی که بار هزینه‌های مدیریت پسماندها بر عهده شهرداری است.
به نظر می‌رسد تغییرات پی در پی در مدیریت سازمان پسماند شهرداری کرج باعث آشفتگی در برنامه‌ریزی و نبود اقدامات عملیاتی شده است. اگرچه اکنون به گفته رئیس سازمان مدیریت پسماند، برنامه های جدیدی برای فرهنگسازی تفکیک از مبدا و انعقاد قرارداد با پیمانکار دارای صلاحیت، راه‌اندازی مجدد کارخانه کمپوست، راه‌اندازی سایت پیرولیز و واحد بازیافت دانش بنیان مد نظر است که می‌تواند آینده خوبی را برای بازیافت در البر رقم بزند.
سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان در جیب سواستفاده گران تفکیک غیرمجاز در البرز
رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورای اسلامی شهر کرج گفت: در استان البرز روزانه بین ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ تن زباله تولید می‌شود که نزدیک به ۸۰۰ تن به شهر کرج مربوط است.
«حسین محمدی» افزود: از گذشته تمام زباله‌های استان در محل دفن حلقه دره دفن می‌شوند و همه مسئولیت‌ها و هزینه‌ها نیز با شهرداری کرج است. از طرفی زباله‌های درمانی و بهداشتی نیز در منطقه حلقه دره دفن می‌شود.
محمدی با اشاره به اینکه بر اساس قانون مدیریت پسماند تمام زباله‌ها باید از مبدا یعنی منازل تفکیک شوند، تصریح کرد: بر اساس قانون برنامه پنجم باید تمام زباله‌ها نیز بازیافت شوند به نحوی که دفن زباله به حداقل خود برسد.
وی ادامه داد: اکنون در زمینه تفکیک از مبدا صفر هستیم و این اقدام در منازل انجام نمی‌شود. این موضوع باعث سوءاستفاده برخی افراد فرصت طلب شده است. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد زباله‌های ارزشمند این شهر با ارزش ریالی بیش از سالی ۱۰۰ میلیارد تومان سود در جیب افراد فرصت طلب می رود.
از طرفی سالیانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیار تومان هزینه مدیریت پسماند است که اگر به صورت اصولی ساماندهی شود، می‌توان حداقل نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان از طریق پسماند درآمد کسب کرد.
وی افزود: در حالی که درآمد شهر ما اکنون از طریق پیمانکاران حدود ۱۰ میلیار تومان است که اصول اولیه تفکیک را نمی‌دانند و خودشان نیاز به آموزش دارند. این موضوع باعث شده نزدیک به ۵۰۰ گاراژ غیر مجاز در زمینه تفکیک پسماند فعال باشند که تبعات مختلف محیط زیستی، به کار گیری کودکان کار و اتباع بیگانه و غیر مجاز و مسائل بهداشتی را در پی دارد.
این عضو شورای شهر ادامه داد: در این زمینه تلاش های زیادی در چند سال شورا انجام شده ولی عملا موفقیت چندانی حاصل نشد و تلاش می کنیم برنامه بهتری را در شهرداری اجرا کنیم. همکاران در شهرداری و خدمات شهری نیز به دنبال طراحی روشی جدید برای ساماندهی به تفکیک و بازیافت هستند.
محمدی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد زباله‌های استان دفن می‌شوند، تصریح کرد: این موضوع علاوه بر خسارت های محیط زیستی، خسارت های اقتصادی نیز در پی دارد. آلودگی خاک، از دست رفتن زمین های با ارزش، هزینه‌های دفن و به چرخه تولید بازنگشتن زباله‌های قابل بازیافت از معایب دفن زباله‌هاست.
وی ادامه داد: اکنون شهرداری کرج سالانه حدود ۱۵ میلیارد تومان از محل پیمانکاران تفکیک و واحد بازیافت کمپوست درآمد دارد. در حالی که بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه‌های مدیریت پسماند کرج است.
در مورد واحد کمپوست نیز امسال با یک پیمانکار جدید قراردادی منعقد شده و ۲ خط در حال بازسازی و قرار بر راه‌اندازی یک خط جدید نیز وجود دارد. بنابر گفته ها قرار است روش جدید تری برای تهیه کمپوست تهیه شود که این کود در فضای سبز و جنگلکاری‌ها استفاده شود و اگر این اقدام صورت بگیرد اقدام بسیار ارزشمندی است.
وی معتقد است که پروژه های و برنامه‌ریزی های جدیدی که برای تفکیک پسماندها در کرج درحال اقدام است، می‌تواند آینده بهتری را در این زمینه رقم بزند.
پیمانکاران نامناسب؛ یکی از عوامل ضعف در تفکیک و بازیافت پسماندها در کرج
محمدی ادامه داد: اگر یک یا چند پیمانکار مناسب برای این موضوع وجود داشته باشند می‌توان نیمی از زباله‌های ارزشمند را بازیافت کرد. اکنون خط تولید کمپوست با ظرفیت ۵۰۰ تن در حال راه‌اندازی است و خط جدید نیز که راه‌اندازی بشود حدود۷۵۰ تن زباله در فرآیند بازیافت قرار می گیرد و خوش بین هستیم که حدود ۳۰ درصد زباله شهر کرج را بازیافت کند.
وی افرود: اخیرا نیز انعقاد قرارداد با یک شرکت دانش بنیان را برای راه‌اندازی واحد بازیافت به شهرداری ابلاغ کرده‌ایم که اگر نتیجه بخش باشد گام ارزشمندی برای بازیافت زباله خواهد بود. واحد پیرولیز نیزبا ظرفیت ۵۰ تن در روز اکنون در حلقه دره در حال راه‌اندازیست.
رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورای شهر کرج انتخاب پیمانکاران با صلاحیت در زمینه مدیریت پسماند در مراحل مختلف از تفکیک تا جمع آوری و انتقال را بسیار مهم دانست و اظهار کرد: اکنون رتبه‌بندی‌های لازم برای پیمانکاران انجام نمی‌شود که باعث شده پیمانکارانی که صلاحیت های لازم را ندارند انتخاب شوند و بسیاری از مشکلات کنونی ما نیز به دلیل پیمانکارانی هستند که صلاحیت ودانش کافی را ندارند، با شرایط قانونی پیمان مطابقت ندارند، به مفاد قرارداد نیز پایبند نیستند و از طرفی نظارت خوبی نیز بر فعالیت هایشان وجود ندارد. بخشی از این ضعف به سازمان پسماند برمی‌گردد که با وجود تغیرات پی در پی مدیریتی و مجموعه همراه به مشکلات دامن می‌زند.
تغییر پیمانکار و استفاده از نرم افزار «به‌روب» در زمینه تفکیک زباله در کرج
رئیس سازمان مدیریت پسماند کرج نیز از خاتمه قرارداد با پیمانکار قبلی خبر داد و گفت: به دلیل برخی مشکلات و رعایت نکردن موضوعاتی چون آموزش و فرهنگسازی اصولی تفکیک و برخی اقدامات غیرمجاز قرارداد با پیمانکار قبلی خاتمه یافت.
«محمد مسیبی» آموزش و فرهنگسازی را گام‌اول در تفکیک پسماندها از مبدا دانست و تصریح کرد: در این زمینه اقدامات خوبی در حال انجام است. اکنون نرم افزار «به‌روب» و سه آموزشگر برای توضیح و آموزش نرم افزار به مجتمع های مسکونی مراجعه می‌کنند وپلاستیک ها و هزار جلد کتاب آموزشی نیز در این زمینه توزیع می‌شودو ساعت های تفکیک هم به اطلاع مدیران ساختمان ها و مجتمع ها می‌رسد.
آغاز این طرح از مناطق محروم است و فعلا از منطقه ۳ شهرداری آغاز شده است.
وی افزود: زباله‌ها بعد از جمع آوری به ۲ سکوی انتقال ما منتقل می‌شوند و ۲۵ مجوز نیروهای دارای چرخ دستی برای هر منطقه وجود دارد که برای تفکیک مراجعه می‌کنند. اما مهمترین موضوع فرهنگسازی تفکیک از مبدا است که نیازی به این نیروها نباشد.
مسیبی با اشاره به راه‌اندازی مجدد کارخانه کمپوست در حلقه دره اظهار کرد: ۶۰۰ تن زباله نیز در کارخانه کمپوست وارد می‌شود که بعد از مدتی تعطیلی دوباره راه‌اندازی شده است. با بازسازی و افزایش ظرفیت کارخانه تولید کمپوست انتظار می‌رود دفن زباله در حلقه دره مسیر کاهشی به خود گرفته و با تکمیل پروژه‌های مرتبط با این کارخانه و راه‌اندازی سایت پیرولیز حجم زیادی از زباله‌ها به چرخه بازیافت برگشته و شاهد دفن حداقلی زباله در مرکز حلقه دره باشیم.
بازیافت پسماند ها از مصادیق اقتصاد مقاومتی
مدیر کل محیط زیست استان البرز هم با اشاره به اینکه در مورد پسماند ها، کاهش تولید از مبدا، افزایش میزان بازیافت و کاهش میزان دفن در اولویت است، گفت: در زمینه بازیافت اتفاق خوبی در البرزنیفتاده است
«فردین حکیمی» افزود: اکنون نزدیک به ۱۰۰ درصد پسماندهای استان دفن‌می‌شوند اگر چه که برنامه هایی در دست اقدام است و در مورد بازیافت، استحصال انرژی و موارد دیگر پیشرفت هایی داشته اند ولی به مرحله بهره‌برداری نرسیده است.
کارخانه کمپوست نیز بازسازی شده و کارخانه پیرولیز برای تولید سوخت و موضوعاتی برای استحصال انرژی نیز در برنامه است که هنوز اجرایی نشده است.
وی ادامه داد: موضوع بازیافت پسماندها و بازچرخانی پساب‌ها از مصادیق اقتصاد مقاومتی است که هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و باعث برگشتن مجدد مواد به چرخه تولید می‌شود.
حکیمی با بیان اینکه هر هزینه ای در زمینه بازیافت در واقع سرمایه‌گذاری است، تصریح کرد: بازیافت زباله بسیار بصرفه است و با برگشت مجدد بسیاری از پسماندهای قابل بازیافت به عرصه تولید و مصرف شاهد کاهش هزینه‌ها هستیم.
نگاه‌ها در این باره باید تغییر کند و اقدامات عملیاتی و نه شعاری صورت بگیرد. با توجه به این گزارش واضح است که تا کنون توفیق چندانی در زمینه بازیافت پسماند ها در البرز حاصل نشده است و تقریبا تمام زباله‌ها دفن می‌شوند که علاوه بر خطرات محیط زیستی، استان را از آورده اقتصادی که می‌توان از محل بازیافت به دست آورد محروم می‌کند.
هزینه‌هایی که برای فرهنگسازی تفکیک و بازیافت انجام می‌شود چندین برابر ارزش افزوده ایجاد می‌کند بنابراین تغییر نگاه و اقدامات عملیاتی در این مورد ضروریست.
