هزار و یک شهر-استان البرز با مساحت تقریبی پنج هزار و۸۰۰ کیلومتر مربع یکی از مناطق پربارش کشور تا پیش از دهه ۷۰ به شمار میرفت به طوریکه گاهی میانگین بارندگی سالانه آن از ۶۰۰ میلی متر بیشتر میشد. اما از دهه ۷۰ به بعد تغییر اقلیم آثار مخربی بر عرصههای طبیعی و آبی آن داشته است.
البرز دارای رودخانههای بزرگی مانند رودخانه کرج، شاهرود طالقان، برغان و کردان است که از رشته کوههای البرز جنوبی سرچشمه میگیرند و به برکت برف زمستانی این رشته کوهها میتوانند ادامه حیات دهند اما در دهههای اخیر این رودخانهها هم درگیر خشکسالی و تغییر اقلیم شدهاند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز ميگويد: «به دلیلِ بیتوجهی به مصرف بهینه آب، امروز دشتها، رودخانهها و سفرههای زیر زمینی استان با بحران های متعدد از جمله فرونشست زمین مواجه شده است».
به گفته داود نجفیان، عمق دسترسی به سفرههای آب زیر زمینی استان در برخی نقاط به حدود ۳۰۰ متر رسیده و زمین در برخی دشتها بین ۳۰ تا ۷۰ سانتیمتر دچار فرونشست است.
او میزان آبهای سطحی و زیرزمینی استان البرز را یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب ذکر میکند و میگوید: «این مقدار آب در طول سال به واسطه افزایش جمعیت مصرف میشود ضمن آنکه کم بارشیها برای تهی شدن سفرههای زیر زمینی مزید برعلت است.»
نجفیان از پدیده فرونشست زمین به عنوان یکی از خطرات زیستمحیطی ناشی از خشکسالی و مصرف بیرویه آبهای زیر زمینی نام میبرد و ادامه میدهد: «در گام نخست مقابله با حفر چاههای غیر مجاز در کنار طرحهای تغذیه مصنوعی آب را در پیش گرفتهایم.»
مدیرعامل شرکت آب منطقهای البرز عبور از خطرات خشکسالی و کمبارشی را تنها مدیریت آب با عزم عمومی اعلام میکند و از مردم و مسئولان میخواهد که در این عرصه به کمک نهادهای مرتبط با آب بشتابند.
برخی کارشناسان وجود حدود هشت تا ۱۱ هزار چاه غیر مجاز آب در دشتهای ممنوعه البرز را از معضلاتی میدانند که در سالهاي اخير، بخشی از بودجه حفاظت از منابع آبی استان البرز صرف مقابله با آنها شده اما تاکنون راه به جایی نبرده است.
این چاه ها که برخی از آنها دارای آبدهی بالاست سبب شده دایره و عمق فرونشست زمین گسترش يابد.
شرکت آب منطقه ای استان البرز در سالهای اخیر طرحهای متعددی در زمینه تغذیه مصنوعی دشتهای استان در برنامه کاری خود قرار داده و به گفته مدیرعامل این شرکت دو طرح تغذیه دشتهای فردیس و هشتگرد به بهرهبرداری رسیده است.
نجفیان ادمه ميدهد: «طرح تغذیه مصنوعی دشت فردیس با میزان ذخیره آبی ۵۰ تا ۶۰ میلیون متر مکعب امسال به بهره برداری رسید و طرح تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد با میزان ذخیره ۱۵ میلیون متر مکعب از ۲ سال پیش فعال شده است».
به گفته او بناست در یک بازه زمانی ۱۵ ساله تمام شهرستانهای استان البرز نيز از مزایای طرح جامع آبرسانی بهرهمند شوند ضمن آنکه طرحهای فرهنگساری مصرف آب، بارچرخانی پساب برای کشاورزی و صنعت به عنوان برنامههای راهبردی در دست اقدام است.
