نسرین حق‌شناس-در زیرنویس تلویزیون مدام این توصیه‌ها را می‌بینم؛ “در صورت مشاهده علائم بیماری کرونا به مراکز درمانی مراجعه نکنید”، “از قرنطینه خانگی استفاده کنید”، “ظرف‌های خود را از سایر اعضای خانواده جدا کنید”، “در یک اتاق جداگانه از سایر افراد خانواده باشید”، “حمام خود را جدا کنید” و … .
چه کسی این دستورالعمل‌ها را برای مردم ایران تجویز کرده است؟ آیا ترجمه‌ی یک متن خارجی است؟ به نظر می‌رسد کسی این توصیه‌ها را اعلام کرده که اصلاً شرایط ایران را نمی‌داند یا تمام عمرش را در جای دیگری غیر از ایران ساکن بوده! چند درصد مردم ایران می‌توانند بیش از یک حمام در واحد مسکونی خود داشته باشند؟ چند درصد خانوارها به تعداد اعضای خانواده اتاق دارند؟ و… .
یاد تعریف مسکن که در دروس شهرسازی خوانده‌ام می‌افتم؛ “محمدرضا پورمحمدی” در کتاب برنامه‌ریزی مسکن گفته است “مسکن چیزی بیش از یک سرپناه صرفا فیزیکی است و کلیه خدمات و تسهیلات عمومی لازم برای بهزیستی انســان را شامل می‌شود.”
دوباره از همین نویسنده به یاد می‌آورم که به اطلاعات مربوط به وضعیت مسکن استاندارد اشاره کرده است. اما این موارد انگار تنها روی کاغذ معنی دارد و در واقعیت نه تنها اجرا نمی‌شود بلکه مبنای تصمیم‌گیری‌ها هم همان بخش تئوریِ قضیه است.
در شهرهای امروز ما که رشد جمعیتیِ بالایی را نیز تجربه می‌کنند به ویژه در بخش‌های مرکزی شهرهای بزرگ، میانگین زیربنای واحدهای مسکونی به شدت در حال کاهش است؛ واحدهای مسکونی ۲۵ و ۳۰ متر مربعی که عموما طبقات متوسط به پایین جامعه توانایی خرید یا اجاره‌ی آن را پیدا می‌کنند. چگونه باید در چنین متراژی، دستورالعمل‌های یک مسکن ایده‌آل و استاندارد را پیاده کرد؟
شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی با انبوه ساخت‌وساز غیرمجاز، به شکل‌گیری خانه‌هایی منجر شده که سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه‌ی مشترک هم دارند! آیا قرنطینه برای چنین افرادی همان‌طور که زیرنویس تلویزیون می‌گوید قابل اجراست؟
بهتر نیست در ارائه‌ی توصیه‌ها و آموزش‌های بهداشتی، زاویه‌ی دید گسترده‌تری داشته باشیم؟ دستورالعمل‌های ارائه‌شده در پیشگیری از کرونا به هیچ‌وجه متناسب با شرایط جامعه و توان اقتصادی و نحوه‌ی زندگی مردم نیست و این شک را به‌وجود می‌آورد که انگار سلامتی و بقای قشر خاصی از جامعه تنها مد نظر مسئولان است.
کارشناسی ارشد طراحی شهری
