به بهانه‌ی روز زمین؛ انسان‌های مسئولیت‌پذیرتر در جهان پساکرونا

0
104
photo by Greg Nunes

هزار و یک شهر– محمد درویش؛ عضو کرسی محیط زیست و امنیت ملی در شورای عالی امنیت ملی کشور در گفت‌وگویی که به مناسبت روز جهانی زمین با خبرگزاری ایسنا انجام داده، پنجاهمین سالگرد روز جهانی زمین را مصادف با بهترین شرایط زمین طی نیم قرن اخیر دانسته است.

بخشی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

محمد درویش درباره اینکه شیوع ویروس کرونا و لزوم ماندن در خانه چه تاثیری بر میزان انتشار آلاینده‌ها داشته است، ‌گفت: طی دو ماه گذشته که بیشتر مردم در سراسر جهان در خانه‌های خود به سر می‌بردند شوکی بی‌سابقه به دنیا وارد شده است و اولین بار است که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای، مصرف سوخت‌های فسیلی، ترددهای هوایی، زمینی و آبی به صورت همزمان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. تمام این عوامل باعث شده تا میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در ماه مارس ۲۰۲۰ برابر با میزان مدت مشابه در سال ۱۹۹۰ میلادی باشد یعنی ۳۰ سال قبل و این نشان می‌دهد سبک زندگی آدم‌ها تا چه اندازه در تضاد با چیزی است که به آن «تاب‌آوری کره زمین» می‌گوییم.

او ادامه داد: کاهش تردد انسان‌ها در طبیعت و محیط خارج از خانه باعث کاهش محسوس میزان تولید آلودگی صوتی و لرزش‌های کره زمین شده و این مسئله باعث تسهیل کار زمین‌شناسان در مطالعه پوسته‌های بیرونی کره زمین شده است.

تاثیر شیوع کرونا بر وضعیت لایه ازن

درویش پیرامون تاثیر شیوع کرونا بر وضعیت لایه ازن نیز گفت: مهم‌ترین دلیلی که باعث سوراخ شدن لایه ازن شده بود، استفاده از گازهای کلروفلوئوروکربن (CFC) بود که در یخچال‌ها و اسپری‌ها استفاده می‌شد. خوشبختانه سال‌هاست دیگر از این گازها استفاده نمی‌شود و به همین خاطر بیش از یک دهه است که گسترش سوراخ لایه ازن متوقف شده و در حال ترمیم است. در واقع پروتکل مونترال کنوانسیون وین که مسئولیت کشورها را در حوزه ترمیم لایه ازن گوشزد می‌کند و یکی از موفق‌ترین کنوانسیون‌ها در حوزه محیط زیست بوده باعث نجات لایه ازن شده است.

او ادامه داد: گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد حرکت ماهواره‌ها، هواپیماها، موشک‌ها و رزمایش‌ها نیز می‌تواند در آسیب دیدن لایه ازن اثر داشته باشد که طبیعتا برخی از این فعالیت‌ها در طول دو ماه اخیر به شدت کم شده است بنابراین روند بهبودی لایه ازن در این مدت هم اگر بهتر نشده باشد قطعا با همان روال مثبت قبلی ادامه یافته است.

با شیوع کرونا زمین نفس عمیقی کشید

عضو کرسی محیط زیست و امنیت ملی در شورای عالی امنیت ملی کشور در پاسخ به این پرسش که چرا حفاظت از کره زمین برای انسان‌ها اهمیت دارد و لزوم حفظ شرایط مطلوب کره زمین پس از کرونا گفت: کرونا ویروس باعث شده زمین نفس عمیقی بکشد و اکنون بشر خردمند با این سوال روبرو شده که چرا زمانی‌که فعالیت‌های بشر به عنوان  یک عضو اکوسیستم کاهش می‌یابد نه تنها هیچ اتفاق سویی رخ نمی‌دهد بلکه وضع طبیعت بهتر می‌شود؟

درویش گفت: فکر کنید زنبورها از طبیعت حذف شوند. در این صورت تمامیت مایملک محیط زیستی کره زمین، زادآوری بسیاری از گونه‌ها و خود انسان آسیب خواهند دید یا اگر خرس‌های قهوه‌ای از طبیعت حذف شوند میزان حاصلخیزی خاک کاهش پیدا می‌کند یا اگر گرازها حذف شوند میزان نفوذپذیری آب در خاک کاهش و سیل‌ها افزایش پیدا خواهند کرد بنابراین در خلقت تمام گونه‌های گیاهی و جانوری و حشرات حکمتی بوده است و به تاب‌آوری زمین کمک می‌کند.

او در ادامه گفت: چرا اکنون چنین اتفاقی افتاده که بشر که خود را اشرف مخلوقات می‌داند و باید مسئولیت‌پذیرتر از سایر مخلوقات باشد به نحوی رفتار کرده که نبودش به نفع طبیعت و کره زمین است. امیدوارم درنگ دراین‌باره باعث شود چیدمان برنامه‌های توسعه خود را به نفع طبیعت تغییر دهیم و با درک قوانین حاکم بر طبیعت سعی کنیم به‌جای صرف بودجه‌ها برای تولید جنگ‌افزارهای بزرگ‌تر و مهیب‌تر آن‌ها را صرف پژوهش‌هایی در حوزه محیط زیست،‌ سلامت و… و کمک به ارتقای نظام آموزش و پرورش کنیم تا در جهان پساکرونا با انسان‌های عاقل‌تر،‌ داناتر و مسئولیت‌پذیرتری رو به رو باشیم.

پسماند کمتر تولید کنید

این فعال حوزه محیط زیست ضمن بیان اینکه باید هنجارهای بهداشتی در این روزها را رعایت شود، تاکید کرد: مردم باید بدانند که در ۲۰ ثانیه‌ای که توصیه شده دست‌ها شسته شوند، لازم نیست شیر آب آشامیدنی باز بماند بلکه باید ۲۰ ثانیه مایع صابون روی دست‌ها باشد و در انتها با آبی به‌ اندازه یک لیوان دست‌های خود را بشویند.

او در ادامه گفت: از زمان شیوع ویروس کرونا در ایران (اوایل اسفند ماه ۹۸) مصرف آب شرب در بسیاری از شهرهای کشور ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است و نشان‌دهنده آن است که به مردم به اندازه کافی آموزش داده نشده است که در این شرایط چه‌کار کنند تا با یک تابستان وحشتناک روبه‌رو نشویم.

درویش ادامه داد: مردم باید در این شرایط که شهرداری‌ها به‌دلیل کاهش خطر انتقال ویروس کرونا دیگر تفکیک زباله انجام نمی‌دهند تا جایی که امکان دارد زباله کمتری را تولید و از خانه‌های خود خارج کنند همچنین زباله‌های خشک و تر را از یکدیگر جدا کنند و زباله‌های تر را در فضای تراس خانه‌هایشان در معرض آفتاب و جریان باد قرار دهند تا خشک شود و دیگر شیرآبه‌ای تولید نکند. بعد آن زباله‌های خشک شده را خرد و به خاک گلدان‌ها یا باغچه‌های خود اضافه کنند یا اگر نخواستند بیرون بگذارند.

دوچرخه به جای خودروهای شخصی در روزهای کرونایی

درویش در پایان با اشاره به اینکه به‌دلیل لزوم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی مردم کمتر از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند، ‌گفت:  مردم باید سعی کنند به جای استفاده از خودروهای شخصی‌ از دوچرخه‌ استفاده کنند و شهرداری‌ها نیز این عمل را تسهیل کنند و مسیرهای ایمن دوچرخه‌سواری را گسترش دهند. این فرصت خوبی است که این چالش را به یک فرصتی تبدیل کنیم برای اینکه کم تحرکی را که دو سه ماه است با خانه‌نشینی و بسته شدن باشگاه‌ها باعث کاهش فعالیت‌های ورزشی شده‌ است را جبران کنیم.